چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران در نقطه‌ای خاص از جهان واقع شده که به سهولت می‌توان عنوان چهارراه تجارت جهانی را بر آن اطلاق کرد. تردیدی نیست که این معبر جهانی یک شهر فرودگاهی در کلاس بین‌المللی نیاز دارد و موافقان و منتقدان ساخت شهر فرودگاهی هم هر دو گروه بر این مهم اتفاق‌نظر دارند؛ لیکن منتقدان معتقدند این فرودگاه با کلاس جهانی با توسعه پایگاه نظامی کنارک محقق می‌شود و نیاز به فرودگاه جدید نیست. گزارش پیش‌رو ساده، عینی و کوتاه به ۳۰ دلیل ساخت شهر فرودگاهی چابهار خارج از محدوده پایگاه نظامی کنارک پرداخته است.
محدویت‌های فرودگاه نظامی برای کاربری تجاری
استفاده از فرودگاههای نظامی برای کاربری تجاری و مسافری با محدویت‌هایی مواجه است که هم اهداف تجاری مناطق آزاد را به چالش می‌کشد و هم اینکه در امور نظامی فرودگاه اختلال ایجاد می‌کند. مهمترین نواقص فرودگاههای نظامی برای کاربری‌های تجاری را می‌توان در موارد زیر جای داد:
۱. افت بهره‌وری و نبود یکپارچگی مدیریتی نهادهای عامل در فرودگاههای نظامی
۲.عدم توسعه زیرساخت‌های خدمت‌رسانی در فرودگاههای نظامی
۳. محدودیت دسترسی به فضای کافی و در نتیجه عدم توسعه زیرساخت‌های موردنیاز جهت انبار کردن کالاهای وارده
۴. ورود پر حجم کالاهای تجاری که تجمع آن در محوطه و در واقع اراضی پایگاه نظامی، مخاطره‌آمیز بوده و مغایر با اصول پدافند غیرعامل است
۵.حضور پر تعداد اتباع کشورهای دیگر در قالب گردشگر، سرمایه‌گذار و یا افراد جویای کار در فرودگاه نظامی چالش‌برانگیز است
۶. تردد و توقف پروازهای شخصی تجار و سرمایه‌گذاران خارجی در فرودگاه نظامی میسر نیست
۷.عدم امکان ایجاد فعالیت‌های تجاری درآمدزا همچون رستوان و کافی شاپ، فروشگاه و نیز اجاره املاک و فضاهای دیگر در ساختمان ترمینال فرودگاه
۸.عدم امکان اجاره آشیانه‌ها، تعمیرگاه‌ها، انبارهای کالا و پمپ بنزین به‌دلیل ماهیت نظامی فرودگاه و مغایرت با اصول پدافند غیرعامل
۹.امکان انجام تشریفات پروازهای خارجیVIPدر پایگاه نظامی ممکن نیست
۱۰.تردد گردشگران داخلی و خارجی از کنارک تا منطقه آزاد چابهار آسیب‌زا است
۱۱. عدم امکان ثبت پایگاه نظامی به عنوان فرودگاه بین‌المللی غیرنظامی و عدم ورود پروازهای بین‌المللی
مزایای احداث فرودگاه چابهار
آغاز فعالیت شهر فرودگاهی چابهار، نه تنها محدویت‌ها مورد اشاره را مرتفع می‌کند که مزیت‌های بسیار مهمی را به همراه دارد. گزیده‌ای از مزیت‌های ساخت شهر فرودگاهی چابهار را می‌توان در موارد زیر جای داد:
۱۲. امکان جذب سرمایه‌گذار خارجی در بخش‌های مختلف شهر فرودگاهی در چابهار
۱۳. بهره‌گیری حداکثری از مزایای مناطق آزاد در فرودگاه
۱۴.تکمیل و تجمیع ابزارهای حمل‌ونقل در چابهار (ریل، جاده، بندر و فرودگاه) که در مقیاس بین‌المللی چابهار را بی‌رقیب می‌کند
۱۵.مجاورت فرودگاه چابهار با شهر و مناطق اقامتی، توریستی و صنعتی منطقه آزاد، کاهش زمان و هزینه‌های تردد و حمل بار نسبت به پایگاه نظامی کنارک تا منطقه آزاد به همراه دارد
۱۶.امکان استقرار تمامی دستگاه‌های متولی خدمات‌رسان به پروازهای خارجی و داخلی در شهر فرودگاهی چابهار
۱۷. اجرایی شدن بند۱۲ مصوبات شورای توسعه امنیت پایدار شرق کشور مورخ ۹۸/۱/۲۴ در رابطه با ضرورت احداث فرودگاه چابهار
۱۸.فراهم شدن پروازهای مستقیم رفت و برگشت داخلی و خارجی و همکاری با ایرلاین‌های خارجی
فرودگاه بین‌المللی، نیاز ضروری منطقه آزاد
در معیارهای لازم برای تاسیس مناطق آزاد، فرودگاه بین‌المللی به عنوان یک نیاز ضروری مورد توجه قرار گرفته است؛ فرودگاهی که بتواند نیازهای تجاری و مسافری زیر را به بهترین شکل ممکن پاسخ گوید:
۱۹.ایجاد محوطه های وسیع جهت باراندازی کالا و استقرار تجهیزات وابسته
۲۰.ایجاد انبارهای مسقف و روباز متعدد در فرودگاه
۲۱.امکان تردد آسان افراد به منطقه آزاد (تجار، سرمایه گذاران، گردشگران، کارگران فصلی و ثابت خارجی)
۲۲.امکان واگذاری خدمات داخل فرودگاه به بخش خصوصی
۲۳.وجود فضای کافی و بدون محدودیت جهت پاسخگویی و برآورده ساختن نیازهای روزافزون توسعه حمل و نقل کالا
۲۴.بهره‌گیری از ظرفیت صادرات مجدد کالا در فرودگاه
۲۵.لحاظ کردن و رعایت اصول پدافند غیرعامل به‌دلیل حجم بالای نشست و برخاست هواپیماهای بین‌المللی و تردد گستره اتباع کشورهای دیگر
۲۶.اعطاء مجوز فرود به هواپیماهای مسافربری و تجاری که از خارج عازم منطقه می‌شوند
۲۷.دسترسی به امکانات حمل و نقل هوایی با پذیرش هواپیماهای پهن‌پیکر و امکانات پرواز شبانه‌روزی
۲۸.ایجاد تاسیسات تامین انرژی و مخازن ذخیره سوخت مرتبط به آن در فرودگاه
۲۹.تاسیس شبکه‌های مخابراتی پیشرفته در فرودگاه برای تامین نیازهای شرکت‌های تجاری
۳۰. وجود راه‌های دسترسی متعدد برای ترانزیت سریع و ایمن کالا.
با عنایت به این ۳۰دلیل، وجود فرودگاه مستقل برای انتقال سریع و ایمن کالاهای وارده و صادره و نیز امکان تردد آزاد اشخاص به منطقه، جزو ضروریات اصلی و اساسی مناطق آزاد است.
مرتضی طاهری - بازار
